Kacper Leszczyński
ul. Wyszyńskiego 13/1
83-340 Sierakowice
http://geodezyjnie.pl
tel. 798 555 180
email: Kacper@geodezyjnie.pl
Kontakt
I tutaj wpis mógł by się zakończyć. Mapa jest bowiem utworem kartograficznym - z tym nie można dyskutować. Utwory kartograficzne podlegają ochronie praw autorskich. Koniec. Jednak okazuje się, że to nie takie proste.
Wobec przytoczonego artykułu wydaje się być czymś nie jasnym, oddawanie wyników swojej pracy (w tym sporządzonej mapy) do Powiatowego Ośrodka Dokumentacji w celu aktualizacji mapy zasadniczej i włączenia do zasobu (uwaga!) za darmo. Ba! W prost kuriozalnym jest wówczas płacenie za weryfikacje sporządzonej mapy, bo przecież jest to nasza (geodetów) autorska praca. Ponadto wykonuje ją osobą uprawniona.
USTAWA o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Art. 4.
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
1) akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
2) urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
3) opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
4) proste informacje prasowe.
lub zostaw komentarz poniżej
Uważasz, że ochrona map prawem autorskim w branży geodezyjnej jest nie możliwa? Przedstaw swoje argumenty i rozpocznij kreatywną dyskusję. A może miałeś do czynienia z tą ustawą i chcesz się podzielić swoim doświadczeniem? Tak czy inaczej czekam na twój kometarz poniżej lub na grupie facebook - wystarczy kliknąć przycisk się zapisać
"Skoncentrowani na celu - budowa domu".
No właśnie, jeżeli któryś z geodetów czytających ten wpis zadał sobie to pytanie to znaczy, że z powagą naszego zawodu jest na tyle źle, że już sami nie mamy do niego respektu. Dlaczego mielibyśmy nie chronić naszej pracy? Przecież mapa którą stworzyliśmy to nie tylko kawałek papieru z zestawem linii. To co tam jest narysowane może świadczyć również o nas samych. Ta mapa którą wydrukowałeś powstała bo uzyskałeś tytuł technika, inżyniera lub jeszcze wyżej. Ta mapa powstała dlatego, że po nocach siedziałeś i uczyłeś się do uprawnień zawodowych. Ta mapa powstała dlatego, że poświęciłeś mnóstwo godzin swojego życia, aby wykształcić warsztat swojej pracy. Może warto było by żyć w świecie, w którym stworzone przez nas mapy, byłyby jakiegoś rodzaju naszą pieczątką. Może warto postarać się poświęcić trochę czasu i kreatywnie pomyśleć aby stworzyć takie mapy które miały by nasz indywidualny charakter. Potrafię wyobrazić sobie przedmiot na studiach wyższych na kierunku geodezja jak indywidualność utworu kartograficznego. W którym to za przykład podaje się mapy geodetów których nie można pomylić z żadną inną mapą wykonaną przez innego geodetę. Każda indywidualna mapa może być objęta prawem autorskim i to powinno być dla nas geodetów bardzo ważne, dlatego żeby nasz zawód odbił się od tego coraz bardziej grząskiego dna.
Istnieje jeszcze jedna kłoda ochrony mapy prawami autorskimi. W artykule 4 ustawy o prawie autorskim czytamy, że materiały i urzędowe dokumenty nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego. Czy traktować wówczas mapę jako urzędowy dokument? Daleki byłbym w tym przekonaniu. Przecież dopóki nie oddamy naszej pracy do zasobu nie możemy mówić o dokumencie urzędowym. Oczywiście znajdą się osoby mówiące o tym, że geodeci opracowują mapy do celów projektowych w oparciu o wyciągniętą kopię z urzędu ( czyli jakby nie patrzeć, pracujemy na dokumencie który nie jest objęty prawem autorskim.) Ponadto na mapie którą sporządzamy używamy znaków i symboli które przewidziane są w ustawie.
Halo! Nie oznacza to jednak, że zastosowanie rzeczy które nie są objęte prawami autorskimi nie może służyć do stworzenia czegoś co prawo autorskie obejmuje.
Mówimy cały czas o mapie, nie zastanawiając się, że każda z nich jest tak naprawdę inna. Sposób ich wykonywania również jest inny. Możemy mieć do czynienia z mapami ogólnogeograficznymi, tematycznymi, topograficznymi, mapami do celów projektowych lub mapą astronomiczną. Rodzajów map jest bardzo dużo. W każdym z tych rodzai, sposób kartowania tak czy inaczej jest już od lat utarty. Mapy przedstawiające różne obszary wyglądają bardzo podobnie w porównaniu do swoich poprzedniczek tego samego rodzaju. Utwór natomiast jest sam w sobie twórczością indywidualna. Najczęściej mówiły o utworze jako dziele artystycznym, ale przecież również istnieją dzieła naukowe lub te które mają charakter praktyczny i to do nich zaliczałbym mapę. Najistotniejsze powinno być to że takowy utwór musi posiadać pewną oryginalność, jedyny w swoim rodzaju charakter. I takie samo zdanie przedstawił sąd apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 28 grudnia 2011 roku w sprawie I ACa 639/11 (LEX nr 1213882)
„mapa stanowiąc odzwierciedlenie rzeczywistości może być wykonana bez tego twórczego i indywidualnego zaangażowania i wówczas nie będzie utworem w rozumieniu prawa autorskiego.”
Zauważmy więc, że mapa o ile jest twórcza będzie objęta prawem autorskim bez wyjątku jakiego rodzaju jest to mapa. Bo nie chodzi o jej rodzaj a indywidualność.
Skoro tak to może należy zastanowić się czy każdy utwór kartograficzny objęty jest prawem autorskim. W artykule pierwszym czytamy, że każdy przejaw indywidualnej twórczość jest objęty prawem autorskim. I to właśnie w określeniu indywidualna twórczość, poszukałbym odpowiedzi. Czy mapy posiadają indywidualną twórczość? Jak wiemy mapy z założenia mają wiernie oddawać otaczającą nas rzeczywistość. Rzeczywistość tą przedstawia się za pomocą ustalonych znaków, symboli i różnych rodzaju linii. Stawia to bardzo sporą kłodę pod twierdzenie o jej indywidualności. Jak być indywidualnym skoro każda z map wygląda bardzo podobnie.
USTAWA o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Art. 1.
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe) [...]
Ostatnimi czasy o prawie autorskim jest dosyć głośno. Już z pewnym przestrachem ściągamy z internetu filmy i muzykę a z jeszcze większym udostępniamy jakiekolwiek pliki. W kontekście utworów kartograficznych właściwie nie słysz się nic. A to błąd. Utwór kartograficzny jest chroniony ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Właśnie w tej ustawie (już w artykule pierwszym) napisane jest, że utwór kartograficzny jest chroniony prawem autorskim.
1. Czy utwór kartograficzny jest chroniony prawem autorskim?
2. Jakie rodzaje map chroni prawo autorskie?
3. Czy dokument jest chroniony prawem autorskim?
Rozwiązania problemu szukałbym w definicji samego utworu. Jak już pisałem utwory to stworzone przez człowieka rzeczy posiadające swój niepowtarzalny charakter. To coś co cechuje się tzw iskrą bożą. I w tym widzę problem praw autorskich dzisiejszych map. Mapy do celów projektowych są nudne jak flaki z olejem. Nic się na nich nie dzieje. W związku, że ceny map są niskie każdy z geodetów robi je hurtem. A nic co jest robione hurtem nie jest indywidualne.
Zawód geodety przeżywa swego rodzaju kryzys. Nie chodzi tutaj tylko o kwest pieniężne (chodź kto jest w branży ten wie, że lekko nie jest), ale głównie chodzi mi o kryzys poszanowania tego zawodu. Niegdyś geodeta to był wielki człowiek. No ale też było co szanować. Wykształcenie jeszcze kilkadziesiąt lat temu to było coś. Teraz to tylko jedna z tych niezbędnych rzeczy by móc robić cokolwiek. Ponadto edukacja przyszłych inżynierów geodetów, zwłaszcza na tym wyższym poziomie to nauka ledwie troszeczkę zahaczająca o dzisiejsze standardy. Ponadto niegdyś geodeta oprócz inżynierskiego podejścia do problemu musiał posiadać pewne cechy artysty. Dziś mapę można zrobić w komputerze. Jeszcze nie tak dawno, mapy kartowało się ręcznie. We współczesnych biurach geodezyjnych takie narzędzia jak rapitograf lub podziałka transwersalna odeszły do lamusa. Kiedyś mogły posłużyć w pewnego rodzaju tworzenia dzieł w geodezji. I to o tym artystycznym podejściu będzie dzisiejszy wpis. Być może wpis ten jest skierowany bardziej dla geodetów niż prywatnych inwestorów, ale może to dobry pomysł by uświadomić jednych i drugich o powadze naszej twórczości. Dziś postaram się wytłumaczyć czym jest ochrona utworów kartograficznych i czy w ogóle takowa istnieje, ale także pokazać że zawód geodety to nie tylko pomiary, to także tworzenie swojego rodzaju dzieł kartograficznych.